İhap Hulusi Görey – Grafik Tasarımcı, İllüstratör(1898 – 1986)

İhap Hulusi Görey (1898 – 1986).
Grafik Tasarımcı, İllüstratör.

Görey, Türk grafik sanatının kurucusu ve reklamcılığın ilk büyük isimlerindendir. En çok bilinen işleri Türk markaları için yaptığı tasarımlardır. Bir çok devlet kurumununun kurumsal kimliğini oluştururmuş ve bunları yaparken aslında yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti’nin kurumsal kimliğini yaratmıştır.

Ailesi ve Öğrenimi
28 Kasım 1898’de Mısır’ın Kahire şehrinde doğan İhap Hulusi, Mısır’ın ünlü bir mimar ve müteahhiti olan Ahmet Hulusi’nin oğludur. Kemahlı bir asker olan dedesinin Hıdıv maiyetinde görev yapması nedeniyle Mısır’a gelmiş bulunan aile, I. Dünya Savaşı’nda Kahire İngiliz işgaline uğrayınca İstanbul’a döndü. Kardeşlerinden Yavuz Görey Türkiye’de ünlü bir heykeltraş, Nihat Hulusi ise Mısır’ın önde gelen müzecilerinden birisi olmuştur.

İhap Hulusi, ilk ve orta tahsilini Kahire’deki İngiliz okullarında yapmıştı. 1917’de Almanya’da yaşayan bir ressamdan postayla resim dersleri aldı, 1920 yılında resim eğitimi görmek üzere Almanya’ya gitti. Önce Münih’de Heimann Schule atölyesinde üç yıl çalıştı. 1923’te düzenlenen ve Türkiye’nin ilk afiş sergisi olan Galatasaray Sergisi’ne Almanya’da yaptığı afişleri ile katıldı, eserlerini çok beğenen Sultan Abdülmecit kendisini saraya davet ederek kutladı. Daha sonra Kuntsgewerbe Schule’ye devam ederek tahsilini tamamlayan İhap Hulusi, 1925’te İstanbul’a döndü.

 

İhap Hulusi Görey’in yıllarca ilkokul birinci sınıflarında okutulan ALFABE’nin kapağını Atatürk’ün siparişi üzerine 1932 yılında tasarladı Çalışma Hayatı [değiştir]
Arapça, Almanca, İngilizce ve Fransızca bilmesi nedeniyle babası tarafından Dışişleri Bakanlığı’na girmesi istendi, kısa bir süre Dışişleri Bakanlığında çalıştıysa da sonunda memuriyeti reddetti ve hayatını resim yaparak kazanmakta ısrar etti. Kendini tanıtmak için önde zamanın en gözde dergisi olan Akbaba dergisinde Münif Fehim ve Ramiz Gökçe’yle birlikte karikatürist olarak çalıştı.

Zamanla afiş çalışmalarına ağırlık veren İhap Hulusi, afişi yaparken “Buluş”un önemine değinerek “Seyredenlerin ilgisini çekmeli ve düşündürmeli” diye yorumladı. İlk afiş siparişini 1927’de aldı; bu, İzmir’den İnci Diş Macunları’nın reklam afişi idi.

İhap Hulusi, birçok gazete ilanı ve afiş siparişi almaya başlayınca 1929’da İstanbul’da ilk atölyesini kurdu. Kulüp Rakısı etiketi(1930) ve Atatürk’ün siparişi üzerine Türk alfabesinin kapağını (1932) tasarladı, Ziraat Bankası, Türkiye İş Bankası, Yapı ve Kredi Bankası, Garanti Bankası, Sümerbank, Emlak Kredi, Türk Ticaret Bankası, Maliye Bakanlığı (tahviller), Türk Hava Kurumu, Kızılay, Yeşilay, Tariş, Zirai Donatım Kurumu ve birçok özel kuruluşa çeşitli çalışmalarıyla hizmet verdi. Çoğu taşbaskısı olan yüzlerce çalışma ile 50 yıllık bir dönemin endüstri, kalkınma, ticaret ve sosyal yaşamın gelişmelerini belgeledi. Yeni kurulmuş bir devletin ilk uzman tasarımcısı olarak tanındı. Cumhuriyetin 10. yılında yaptığı hizmetlerden dolayı kendisine Atatürk tarafından kol saati hediye edili. 1948’de Viyana Uluslararası Afiş Sergisi’nde ‘Bursa ve İzmir’ adlı afişleriyle derece aldı.

İhap Hulusi Görey anısına kendi çalışmalarını da içeren Özel Milli Piyango Bileti [1]Tayyare Piyangosu (bugünkü adıyla Milli Piyango) idaresi için 45, Tekel İdaresi için 35 yıl çalışan İhap Hulusi, bu süreçte yurtdışında da adını duyurdu. Bayer’in afiş ve etiketleri, Mısır’ın Tekel İdaresi, Devlet Demir Yolları ve şehir hatlarına ait ve ilanları, ünlü İngiliz viskisi John Haigh’ın, İtalyanların Cinzano ve Fernet Branca’sının afiş ve etiketleri İhap Hulusi tarafından yapıldı.

Son Yılları
Suluboya çalışmalarının yanı sıra, son yıllarında hat sanatını modernize ederek başarılı örnekler veren İhap Hulusi Görey, ömrünün son yıllarında çizim yeteneğini yitirdi, tanıtımını yaptığı hiçbir kurum tarafından sigortalanmamış olduğu için son yıllarını Şişli’deki dairesinde sefalet içinde geçirdi. Çevresindekilere mektup yazdıysa da sanatçı onuru nedeniyle uzun süre gönderemeyen sanatçıya, Milli Piyango için yaptığı çizimlerden dolayı cüzzi bir aylık bağlandıysa da bu parayı kullanmaya ömrü yetmedi ve 27 Mart 1986’da İstanbul’da 88 yaşında yaşamını yitirdi.

Grafik tasarımcı İhap Hulusi (Görey), henüz çok azı yazılmış olan Türkiye grafik tasarım tarihinde bazı ilkleri gerçekleştirmiş çok önemli kişiliklerden biridir. Eğitim gördüğü ve mesleğe ilk adımlarında attığı 1920’li yıllardan ölümüne kadar çok sayıda kurum ve ürün için binlerce iş üretmiştir. Kendisi için Türkiye’deki reklam grafiğinin öncüsü ve modern grafik tasarımımızın öncülerinden biridir demek yanlış olmaz. -Doğan Hızlan / Hürriyet 02 Nisan 2007 İhap Hulusi’nin çeşitli grafik tasarımları, afişleri, hem Cumhuriyet dönemine, hem de İstanbul’un geçmişine, birçok kuşağın gençliğine ışık tutuyor. Belki de, bütün bu eserlerden seçmeler, henüz var olmayan, ama oluşturulması elzem İstanbul Kent Müzesi ortaya çıktığında, sürekli olarak sergilenebilir. Son yıllarda, özellikle İstanbul’un kültür yaşamı çok zenginleşti, ama daha hala çok eksiğimiz var. Zamanla onların da giderileceğini, müzelerimize bir de gerçek bir kent müzesinin ekleneceğini umalım. -Ali Sirmen / Cumhuriyet 18 Mart 2007 İhap Hulusi Görey bir sanatçı inceliği ve bir bilim adamının titizliği ile sadece Türkiye’de değil, dünyada grafik sanatını ticari iletişimde ilk uygulayanlardan biridir. Afişlerinde yumuşak çizgiler, asimetrik eğrilerle sarmalanan bilgi verici ve yönlendirici görsel simgeleriyle modern ve dinamik iletişimin gücünü gözle önüne sermiştir. Çağdaş Türkiye’nin 20. yüzyılını aktardığı çalışmalarıyla dönemin ruhunu ve sosyal yönlerini ortaya koyarak Türk reklamcılığının görsel tarihinden bugüne ışık tutmaktadır. -Prof. Funda Savaş Gün “Öldüğünü duyduğumda, epey resmi giyindim, mutad barıma gittim ve bir gün etiketteki beyefendilere benzeyebileceğim umuduyla bir duble Kulüp Rakısı ısmarladım. Şerefinize Usta!” -Haluk Mesci